Władze niemieckie debatują nad zarysem nowej ustawy, która miałaby rozwiązać problem małżeństw dzieci, po tym, jak okazało się, że w kraju mieszka obecnie około 1 500 nieletnich "panien młodych."
Nieletnie osoby zamężne stanowią podgrupę ponad miliona migrantów z Afryki, Azji i Bliskiego Wschodu, którzy przybyli do Niemiec w 2015 roku.
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Niemiec, opierając się na ustawie o wolności informacji, ujawniło niedawno, że wiadome jest, iż na dzień 31 lipca 2016 roku, w Niemczech przebywało 1 475 dzieci w związkach małżeńskich – w tym 361 dzieci, które nie ukończyły 14 roku życia.
Większość dzieci pozostających w związkach małżeńskich pochodzi z Syrii (664), Afganistanu (157) i Iraku (100). Prawie 80% tych dzieci (1 152) stanowią dziewczęta. Uważa się, że faktyczna liczba małżeństw dzieci w Niemczech jest o wiele wyższa, niż sugerują to oficjalne statystyki, ponieważ wiele z tych małżeństw jest utrzymywanych w sekrecie.
Obecnie, prawo niemieckie pozwala na małżeństwa osób nieletnich od 16 roku życia, jeśli ich partner jest pełnoletni, a rodzice bądź opiekunowie wyrażają zgodę. Niemcy nie uznają małżeństw zawartych za granicą, jeśli któraś ze stron jest poniżej 14 roku życia, ale niemieckie sądy rodzinne mają swobodę przy uznawaniu ważności małżeństw zawartych za granicą przez osoby nieletnie od 14 roku życia.
W maju sąd apelacyjny w Bambergu uznał małżeństwo między 15-letnią syryjską dziewczynką a jej 21-letnim kuzynem. Sąd uznał, że małżeństwo jest ważne, ponieważ zostało zawarte w Syrii, gdzie takie małżeństwa są dozwolone zgodnie z islamskim prawem szariatu, które nie narzuca żadnych ograniczeń wiekowych na narzeczonych. Decyzja ta praktycznie zalegalizowała w Niemczech małżeństwa dzieci, co jest zgodne z prawem szariatu.
Sprawa ta zaistniała, gdy para przybyła do ośrodka dla uchodźców w Aschaffenburgu w sierpniu 2015 roku. Urząd ds. Młodzieży (Jugendamt) odmówił uznania ich małżeństwa i odseparował dziewczynkę od jej męża. Para złożyła pozew, ale sąd rodzinny orzekł na korzyść Urzędu ds. Młodzieży, twierdzącego, że jest prawnym opiekunem dziewczynki.
Sąd w Bambergu uchylił ten wyrok. Zadecydował, że zgodnie z prawem szariatu, małżeństwo jest ważne, ponieważ zostało już skonsumowane, a zatem Urząd ds. Młodzieży nie ma legalnych podstaw do rozdzielenia pary.
Orzeczenie, które zostało określone jako "przyspieszony kurs syryjskiego islamskiego prawa małżeńskiego," rozpętało burzę krytyki. Niektórzy zarzucili sądowi w Bambergu zastosowanie prawa szariatu ponad prawem niemieckim, aby zalegalizować praktyki, które w Niemczech są zakazane.
"Usprawiedliwienia religijne czy kulturowe przesłaniają prosty fakt, że starsi, zdemoralizowani mężczyźni wykorzystują seksualnie młode dziewczęta," powiedział Rainer Wendt, szef związku zawodowego policji niemieckiej.
Monika Michell z "Terre des Femmes," ugrupowania praw kobiet walczącego przeciwko małżeństwom dzieci, powiedziała: "Mąż nie może być prawnym opiekunem nieletniej żony, ponieważ utrzymuje z nią stosunki seksualne – oczywisty konflikt interesów."
Minister Sprawiedliwości Hesji, Eva Kühne-Hörmann, zapytała: "Jeśli osoby niepełnoletnie – całkiem słusznie – nie mogą kupować piwa, dlaczego ustawodawcy mieliby pozwalać dzieciom na podejmowanie tak istotnych decyzji, jak małżeństwa?"
Inni stwierdzili, że orzeczenie to otworzy wrota konfliktu kulturowego w Niemczech, ponieważ muzułmanie mogą postrzec je jako precedens, dzięki któremu będzie można dążyć do legalizacji innych praktyk islamskich w kraju, w tym poligamii.
Małżeństwa dzieci są problemem występującym w całych Niemczech: 559 dzieci w związkach małżeńskich mieszka w Bawarii, 188 w Nadrenii Północnej-Westfalii, ponad 100 w Dolnej Saksonii, oraz co najmniej 100 w Berlinie.
W Badenii-Wirtembergii, liczba wiadomych [państwu] małżeństw dzieci wzrosła siedmiokrotnie w ostatnich dwóch latach – z 26 w 2013 roku do 181 pod koniec roku 2015. Z tej liczby, 162 to dziewczynki, a 18 dzieci ma mniej niż 15 lat.
Dokładna liczba małżeństw dzieci w Niemczech jest nieznana, częściowo, ponieważ władze niemieckie najwyraźniej zagubiły prawdziwą tożsamość lub miejsca pobytu setek tysięcy migrantów. Spośród 1,1 miliona migrantów, którzy przybyli do Niemiec w 2015 roku, tylko 477 tysięcy ubiega się o azyl. Rząd niemiecki twierdzi, że niezgodności wynikają z błędów obliczeniowych, ale inne osoby mówią, że wielu migrantów ukrywa się, aby uniknąć deportacji, ponieważ nie są autentycznymi uchodźcami, uciekającymi ze stref, gdzie toczą się walki, a migrantami ekonomicznymi, szukającymi lepszego życia w Niemczech.
Minister Sprawiedliwości Badenii-Wirtembergii, Guido Wolf, powiedział, że małżeństwa zagraniczne powinny być uznawane tylko wtedy, gdy jedna osoba ma przynajmniej 16 lat, a druga ma ukończone 18, zgodnie z obowiązującym w Niemczech prawem dotyczącym małżeństw. Wolf określił małżeństwa zawarte w wieku 14-15 lat jako małżeństwa przymusowe. "Trudno mi uwierzyć, że ktoś, kto nie ma ukończonych 16 lat, byłby w stanie samodzielnie zadecydować o wstąpieniu w związek małżeński," stwierdził. Wolf wezwał do podniesienia w całych Niemczech minimalnego wieku dla zawarcia małżeństwa do 18 lat.
Członkowie Unii Chrześcijańsko-Demokratycznej Angeli Merkel i ich bawarscy sojusznicy z Unii Chrześcijańsko-Społecznej wezwali do delegalizacji małżeństw dzieci. Dokument strategiczny stwierdza:
"Jedenasto-, trzynasto-, czy piętnastoletnia dziewczynka nie ma miejsca w małżeństwie, ale w szkole. W przyszłości należy stosować się według zasady anulowania małżeństw dzieci zawartych za granicą. Prymat dobra dziecka oraz równe traktowanie mężczyzn i kobiet stanowią filary naszego społeczeństwa i naszego rozumienia wartości. Dlatego też, małżeństwa dzieci są z nimi całkowicie niezgodne."
Proponowana ustawa, która ma być przedstawiona parlamentowi niemieckiemu w listopadzie, przewiduje, że wszystkie Urzędy ds. Młodzieży (Jugendämter) w Niemczech muszą zgłaszać małżeństwa dzieci, gdy tylko dowiedzą się o nich i przedstawiać je sądom rodzinnym, aby małżeństwa te mogły być unieważnione. Sędziom pozostawia się pewną swobodę czynienia wyjątków tylko w przypadkach, gdy wiek żony jest już bliski pełnoletności.
Bawarski Minister Sprawiedliwości, Winfried Bausback, powiedział:
"To nie jest kwestia tolerancji czy otwartości, ale kwestia ochrony dzieci i nieletnich. Dlatego potrzebujemy jasnej zasady: Ocena wieku, kiedy dana osoba może wstąpić w związek małżeński, będzie w przyszłości zawsze określana przez prawo niemieckie."
Stephan Harbarth z Unii Chrześcijańsko-Demokratycznej wezwał do zniesienia małżeństw dzieci w Niemczech do końca 2016 roku. "Według naszej perspektywy kulturowej, małżeństwa dzieci są nie do przyjęcia," powiedział. "Cierpienie dotkniętych nimi osób wymaga szybkiego działania. Nasze propozycje leżą na stole. Możemy natychmiast wprowadzać ustawy. Z naszego punktu widzenia to nie klany rodzinne decydują o małżeństwie, a raczej osoba zainteresowana. Nie będziemy tolerować nielegalnej równoległej sprawiedliwości islamskiej – nawet nie w małżeństwie."
Soeren Kern jest Senior Fellow w nowojorskim Gatestone Institute. Jest także Senior Fellow ds. Polityki Europejskiej w madryckiej Grupo de Estudios Estratégicos / Grupie Badań Strategicznych. Można go śledzić na Facebooku i na Twitterze.